Proces tworzenia lampionu zaczyna się w pracowni artystycznej, gdzie pomysł rodzi się na kartce papieru. Projektant szkicuje kształt i ozdoby lampionu, wyobrażając sobie finalny efekt – podobnie jak architekt planuje budowlę czy malarz szkicuje obraz. Pierwszym etapem jest właśnie projektowanie: definiowane są wymiary, forma i styl lampionu. Na tym etapie wybiera się też materiały (szkło, ceramikę, metal) oraz techniki zdobienia. Jak podkreśla branżowy specjalista Zawadzki, „pierwszym etapem jest projektowanie, które określa kształt, wielkość i estetykę zniczy. Na podstawie tych wytycznych dobierane są odpowiednie formy i materiały”. Dzięki temu każdy lampion ma przemyślaną konstrukcję i charakter. Po etapie koncepcyjnym przystępuje się do wykonania fizycznych elementów.
- Projekt i prototyp. Na początek powstaje prototyp: rzemieślnicy przygotowują formy (szklane lub ceramiczne) według szkicu, często z użyciem odlewnictwa czy formowania gliny.
- Wybór materiałów. Artystyczne lampiony powstają z różnych surowców. Do szklanych kloszy stosuje się wysokiej jakości szkło (trwałe i eleganckie), ceramikę lub glinę (umożliwiające unikalne, ręcznie malowane lampiony) oraz metal (dla nowoczesnych, wytrzymałych konstrukcji). Każdy materiał ma swoje zalety i ograniczenia – na przykład szkło daje efektowne światło i pozwala na wielokrotne użycie lampionu, ale jest kruche, podczas gdy metal zapewnia trwałość i nowoczesny design (zobacz tabelę poniżej).
- Wielokrotne użycie. Coraz więcej producentów projektuje lampiony z myślą o reużyciu. Jak zauważają autorzy ZniczeFenix, lampiony szklane czy ceramiczne można używać wielokrotnie, wymieniając jedynie zużyty wkład. To ekologiczne podejście zmniejsza odpady i łączy tradycję z troską o środowisko.
| Materiał | Przykładowe lampiony | Zalety | Wady |
|---|---|---|---|
| Szkło | Znicze szklane, lampiony mrożone | Trwałe, wielokrotne użycie, efektowne światło | Kruchość, możliwe potłuczenie |
| Ceramika / Gips | Lampiony gliniane, znicze ceramiczne | Unikalny design, ręcznie malowane zdobienia, ciepłe światło | Cięższe, mniej przezroczyste |
| Metal | Lampiony metalowe (nowoczesne) | Wytrzymałość, solidność, nowoczesny wygląd | Cięższe, wrażliwe na korozję bez zabezpieczenia |
Nowoczesny lampion łączy szkło z metalem, nadając konstrukcji elegancji i trwałości.
Po przygotowaniu surowców zaczyna się właściwa produkcja. Najpierw wykonuje się wkład świecowy (parafinowy, olejowy lub LED), stanowiący „serce” lampionu. Najczęściej podgrzaną parafinę zabarwia się barwnikami i wlewa do form, gdzie szybko zastyga (można też stosować prasowanie w celu uzyskania gęstszych kształtów). Po zastygnięciu wkłady wyjmuje się z form i każdorazowo poddaje kontroli jakości – sprawdza się czas spalania i szczelność materiału. Dopiero gdy paliwo jest gotowe, można je zamontować w zewnętrznej obudowie.
Następnym krokiem jest montaż lampionu. Wkład umieszcza się w osłonie wykonanej ze szkła, ceramiki, plastiku czy metalu. Ta część lampionu chroni płomień przed wiatrem i deszczem, a jednocześnie pełni funkcję dekoracyjną. Jak opisuje producent Marcinkowski: „Wkłady parafinowe umieszczane są w szklanych, plastikowych lub ceramicznych osłonach, które chronią płomień […] Osłony mogą być zdobione różnego rodzaju wzorami, napisami czy obrazkami”. W przypadku szklanych kloszy często stosuje się ręczne malowanie, nanoszenie kalkomanii lub naklejanie dekoracyjnych motywów. Ceramicy dodatkowo kształtują i szkliwią swoje lampiony, zaś w lampionach metalowych montuje się osłony malowane proszkowo (jak pokazuje przykład Lamp-Art). Dzięki temu każdy lampion zyskuje artystyczny charakter.
Kiedy wszystkie elementy są połączone, następuje faza ręcznego zdobienia i wykańczania. W warsztacie artyści-malający nakładają precyzyjne wzory farbami odpornymi na warunki atmosferyczne (nierzadko przypominającymi malarstwo olejne na szkle), a także doklejają ozdobne listwy czy aplikacje. „Każdy ze zniczy jest zdobiony ręcznie przez naszych pracowników” – zapewnia firma FRAPA, podkreślając, że rękodzieło gwarantuje wysoką jakość i unikalność każdego egzemplarza. Podobnie Cerama Studio informuje, że ich „lampiony ceramiczne są ręcznie malowane i zdobione”. Można powiedzieć, że ozdabianie lampionu przypomina malowanie miniaturowego obrazu czy rzeźbienie – wymaga zręczności i wyczucia stylu.
Po wykończeniu następuje kontrola jakości i pakowanie. Każdy lampion sprawdza się pod kątem estetyki i trwałości: upewnia się, że farba dobrze związała się z powierzchnią, szkło nie ma pęknięć, a elementy konstrukcyjne są stabilne. Marcinkowski podkreśla, że po montażu i dekoracji gotowy znicz zostaje zamknięty pokrywką, a następnie trafia na taśmę pakującą. Gotowe lampiony układa się w opakowania zbiorcze, zabezpieczając przed uszkodzeniem podczas transportu. Dzięki temu produkt dociera do klienta w idealnym stanie, gotowy do zapalenia pamięci bliskich.
Podsumowując, w powstawaniu znicza artystycznego łączą się tradycja rzemiosła i nowoczesne technologie. Proces obejmuje projektowanie formy, dobór surowców, formowanie wkładu, montaż osłon oraz misterną dekorację – wszystko pod okiem mistrza rzemieślnika. Na każdym etapie stawia się na wysoką jakość i estetykę: jak zauważa branżowy ekspert, dbałość o materiały i precyzja wykonania gwarantują trwałość i bezpieczeństwo użytkowania. Dzięki temu końcowy lampion nie tylko pięknie wygląda, ale też spełnia swoją funkcję – wielokrotnego palenia i upamiętniania zmarłych zgodnie z duchem tradycji oraz współczesnej troski o środowisko.
Etapy powstawania lampionu artystycznego:
1. Projekt i prototyp – rysunek, określenie kształtu i materiałów.
2. Produkcja wkładu – topienie parafiny, barwienie i zalewanie do form.
3. Montaż obudowy – łączenie szklanych, ceramicznych lub metalowych elementów (zastosowanie form, spawanie, lakierowanie).
4. Ręczne zdobienie – malowanie, grawerowanie i inne dekoracje (każdy znicz jest ozdabiany ręcznie).
5. Kontrola i pakowanie – inspekcja wykończonego lampionu i zabezpieczanie do wysyłki.
